30 July 2009

Kendi İşini Kendin Yap / DIY-(Do It Yourself) World

Biz alışmışız Pazar sabahı kapıdan gazetemizi ve taze ekmeğimizi almaya, anahtarı kaybettiğimizde kapıda kaldığımızda kapıcıyı aramaya, evde bir şey bozulduğunda, acil bir ihtiyaç olduğunda gene ona ulaşmaya. Belki de çoğu zaman bunların değerinin farkında olmadan. Buraya geliyorsanız bu tür lüksleri! gümrükte bırakmanız gerekiyor. TR’de farkında olmadığınız çoğu günlük konforlar burada lüks kategorisinde, daha zor ulaşılır durumda.

DIY-Do It Yourself, ev mobilya gibi alanlarda kullanılan bir tabir ama bu yaklaşım, kendi işini kendin yap şeklinde günlük hayatta yaygın bir şekilde uygulanmakta.

27 July 2009

İngiltere’de ev kiralamak-I

Küçük bir şehir olan Bristol’da sayısı 100’lere varan bir emlakçı enflasyonu var. Eminim diğer şehirlerde de durum benzer şekildedir. Türkiye’dekinin aksine sadece kiralama işi ile sınırlı kalmadıkları diğer servisleri ve kazanç kapıları olduğu için oldukça cazip bir iş aslında.

Burada neredeyse çoğu zaman ev sahibi ile hiç tanışmıyorsunuz, emlak firması arada ev sahibinin vekili olarak görev yapıyor. Buna istinaden verilen hizmetin türüne göre ev sahipleri aylık bir bedel ödüyor emlak firmasına. Örneğin mobilyalı kiraladığınız evde fırın arızalandı ev sahibini değil emlak firmasını arıyorsunuz onlar gelip ilgileniyor. Evden çıkmak istiyorsunuz gene emlak firmasına haber veriyorsunuz, ya da sözleşmeyi devam ettirmek istiyorsunuz emlak firması taraflar için yeni bir sözleşme imzalıyor tabii bir bedel karşılığı!

Genel giderlere bakarsak biz de malum komisyonu kiralayan verir genelde bir kira bedeline anlaşılır ama burada komisyon ev sahibi ve kiracı arasında, ev sahibi büyük payı ödeyecek şekilde paylaşılıyor; Kiranın %35’i kiracı tarafından, %65’i ev sahibi tarafından. Pazarlık payı yokmuş gibi görünse de zaman zaman bu tutarlardan indirim yapıyorlar. Depozito genelde altı hafta üzerinden hesaplanıyor ve ilginç bir şekilde ev sahibine verilmiyor emlak firmasına teslim ediliyor. Onlar da TDS denilen başka bir kuruma teslim ediyor, bütün depozitoların toplandığı bir kurum. Hizmet veriliyor ama sonuçta birileri iyi para kazanıyor!

Evden çıkarken genelde, bir “depozitomu tam alabilecekmiyim” endişesi yaşanır Türkiye’de, malum kalınan sürede ev bir miktar yıpranır, bazı kötü niyetli ev sahipleri de parayı vermemek ya da depozitodan kırpmak için çeşitli senaryolar ve sebepler üretirler. İstanbul’da bizzat benim yaşadığım bir olayda eski evsahibem biz evden çıkarken evi incelemiş bir şey bulamamış ama gene de depozitoyu vermemekte direnmişti cevap olarak da ben “sakin kafayla siz çıktıktan sonra tekrar bakacağım” demişti. Bir diğer deyişle siz bir çıkın ben inceler bulurum bir şeyler olmadı yaratırım demeye getirmişti. Yapacak bir şey yoktu çıktık ve depozito kararını beklemeye başladık. Sonraki günlerde bize telefon edip kapılara balta ile zarar vermişsiniz deyip depozitoyu vermemekte direndi ev sahibemiz. Evde hasar bulmakla kalmamış bir de bu konuda yaratıcılığını göstermişti, kaç kişi evinde balta taşır ve neden kapılara balta ile zarar verir ki? Sonrasında, 3 ay sonra bizim ısrarlı telefonlarımızın da etkisi ile insafa gelip depozitomuzun yarısını ödedi.
Türkiye’de depozitonun tam olarak geri ödenmesi ne yazık ki iyi niyetli ve insaflı ev sahiplerinin vicdanına kalmış durumda. Bununla ilgili başvurabileceğiniz bir kurum yok. Yargıya gitmenin ne kadar uzun ve anlamsız bir süreç olduğunu çoğumuz biliyoruz. Bu sebeple buradaki sistem en azından depozito geri ödemesini objektif kriterler ölçüsünde garantiye alıyor. Ancak her şey burada bir bedel karşılığında malum, girişte ve çıkışta yapılan envanter sayımı ödediğiniz komisyona dahil değil ayrı ücrete tabii 50 pound! Sonuçta faydalarını düşününce parasını ödeyeyim kafam rahat olsun diyorsunuz.
Bu konuda daha fazla bilgiye ihtiyacın varsa İngiltere'de ev kiralama konusundaki yeni yazıma bakabilirsin.

22 July 2009

National Insurance Number (NI) Başvurusu


Çalışma iznine hak kazandıktan sonra ilk yapacağınız şey National Insurance Number’e başvurmak. Bizdeki SSK numarasına eşdeğer diyebiliriz bu numaraya. İşe başlayacağınız zaman firmanıza bu numarayı veriyorsunuz onlar da vergi ödemelerini bu numaraya yapıyorlar. Kendi işinizi yapıyorsunuz gene bu numarayı kullanıyorsunuz gelir verginizi ödemek için. Ancak farklı olan konu numarayı almak için siz başvuruyorsunuz SSK’da olduğu gibi firma sizin adınıza başvurmuyor. Ben malum bunu deneme yanılma yöntemi ile öğrendim benim gibi zaman kaybetmeyin diye ayrıntılı yazıyorum! Nasıl olduysa internetten takip ettiğim bazı forumlarda firma sizin adınıza başvuruyor diye yazıyordu ben de bunu beniseyip beklemeye başladım iş bulunca firmam başvurur diye. Sonra çok ilginç bir iş görüşmesi daveti aldım deneyim olsun diye gittim hakikaten hiç düşünmeyeceğim bana uymayan bir iş çıktı sonuçta ama bir kazanımım oldu bu görüşmeden bana bu numarayı benim almam gerektiğini ve bunun için Job Centre’a (bizdeki İşkur+SSK) başvurmam gerektiğini söylediler. Mülakat sonrası eve gelir gelmez Job Centre web sayfasından ilgili numarayı buldum ve telefonda başvuru yaptım.

21 July 2009

Sonunda Çalışma ve Oturma İznine Kavuştum! (Home Office Başvurusu)

Evlilik hazırlıkları sırasında bir taraftan da Home Office’e yapacağımız başvuru için araştırma yapmaya başladım. İlgili formu bulmak, destekleyici dökümanları hazırlamak ve ilgili ofisi bulup randevu almak vb. artık bu işlerde ustalaşmaya başlamıştım:) İngiliz olan eşimin konuyla pek ilgisi ve alakası olmadığı için bu işler hep bana kalıyordu neyse zaten artık bu son aşamaydı. Home Office web sayfasında kendime uygun formu ve yöntemi bulana kadar saatler harcadım, sitede yeterince bilgi var ama neyin hangi kategori altında olduğunu bilmeyince hemen ulaşamıyorsunuz aradığınıza. Sonuçta ben başvurumu“Settlement” kategorisinde ararken bana uygun bilgileri “visa extending” kategorisinde buldum, sonradan mantıklı geldi bana da, nihayetinde 6 aylık nişanlı vizesini 2 yıllık vizeye uzatmış olacaktım. Bunun adına “Further Leave To Remain” diyorlar, çalışma izni de ek bir hak olarak geliyor.

19 July 2009

Şimdi Sıra Randevu Almakta...İngiltere'de Evlilik

Şöyle bir kullanma kılavuzu, el kitapçığı olsa her konuyla ilgili yapılacakları anlatan. Baştan bilsek bizi nelerin beklediğini, zaman kaybetmesek deneme yanılma yöntemleri ile. Keşke ama hayat genelde kullanma kılavuzu olmadan geliyor karşımıza çoğu resmi makamlar da yapılacak işlemler için tüm detayları vermiyor.

Register Office'teki başvuru sonrası 15 günlük bekleme süresini tamamladık. Bu süre olası itirazlar için veriliyor ve isimler Register Office panosunda 15 gün süreyle asılı tutuluyor. Başvurumuz olumlu sonuçlanıp 15 günlük süre de bitince sonrasında ne yapacağız diye sorduk ve öğrendik ki evlenmek istediğimiz Register Office’ten randevu alıyoruz. Böyle bir esneklik tanınıyor burada ikametinizin olduğu yerdeki Register Office’e başvuru yapmanız gerekiyor ama istediğiniz Register Office’de evlenebiliyorsunuz. Başvurumuzun sonuçlandığı gün hemen eve gelip telefona sarıldım ve Bath Register Office’i aradım “Haziran başı için rezervasyon talep ediyorum” dedim “Hangi Haziran bu mu gelecek yıl mı” dedi karşıdaki görevli şaşırdım kaldım meğer ilk başvurumuzu yapmadan da istediğiniz gün ve saati alabilmek için arayıp randevu almak mümkünmüş. Bu sebeple aylar öncesinden evlilik başvurusu bile yapmadan gün ve saat ayırtanlar günleri doldurmuş.

18 July 2009

İngiltere’de Evlilik Başvurusu-Register Office, Notice of Marriage



Vize işlemlerinin bitmesinin huzuru içimde eşyalarımı topladım İngiltere yolundayım ama şimdi de aklımda Register Office ve Home Office başvurusu var. Yani aşılması gereken iki idari engel daha var İngiltere’de normal biri gibi günlük hayatımı yaşamaya başlamam için.

İngiltere’de evlenmek yani Register Office’e başvurmak için ülkeye varışınızdan sonra 1 hafta beklemek gerekiyor. Bu bir haftayı doldurduktan sonra evraklarınızla gidip evlilik başvurunuzu yapabiliyorsunuz. Bu başvuru “Notice of marriage” diye anılıyor pasaport, adres bilgisi ve daha önce boşanmışsanız bunu kanıtlar belge yeterli. Her şehirde Register Office var ama her Register Office yabancı evlilik kaydı almaya yetkili değil gittiğinizde zaman kaybetmemeniz için araştırmanızda fayda var. Ben bu detayı bilmiyordum bizim başvurduğumuz Register Office tesadüfen bu kapsamdaymış başvurumuzu kabul ettiler. Gitmeden önce telefonla randevu almayı unutmayın aksi takdirde başvuruyu kabul etmiyorlar.
Biz bunu kapısına kadar gidip dönünce öğrendik, neyseki yakın bir tarihe randevu verdiler gelmişken de orada evraklarımızı incelediler. Vize işlemlerinde şu ana kadar karşıma çıkan insanlar ve ortamlar daha gerginken işin doğası gereği Register Office pek bir pozitif bir yerdi. İşlerimizi keyifli ve çabuk bir şekilde halledebildik. Randevu gününde gittiğimizde bizi bir odaya aldılar, görevli kişi tek tek birbirimiz hakkında sorular sordu. Önce tabii ki yabancı olduğum için benden başladı, müstakbel eşinizin doğum yılı, yeri vb pasaportta yazan bilgileri ezbere bilmiyorsanız çalışıp gitmenizde fayda var. Ben hepsini doğru bir şekilde söyledim aksi durumda ne olurdu bilemiyorum! Benim boşanma evrakım vardı Türkiye’de aldığım ve noter onaylı çevirttiğim, o belge ile ne yapacaklarını bilemediler önce araştırmamız lazım dediler, tanımadıkları bir belge olduğu için ama neyseki sorun çıkmadı. Evlilik başvurusu yaparak bir adım daha ilermenin mutluluğu ama bir yandan da bu evrakta sorun çıkarırlar mı endişesi ile günü tamamladım. Onbeş günlük bekleme süresine başladım...